Święcenia sakramentalne posiadają trzy stopnie: diakonat, prezbiterat oraz biskupstwo. W ciągu wieków wykształciła się także praktyka udzielania niższych stopni święceń: ostiariatu, lektoratu, egzorcystatu, akolitatu i subdiakonatu. Z czasem subdiakonat został zaliczony do święceń wyższych. W 1972 roku papież Paweł VI, reformując święcenia niższe, zachował jedynie lektorat i akolitat, i to jako posługi powierzane mężczyznom świeckim.
W mowie potocznej ze święceniami kapłańskimi utożsamia się drugi stopień (prezbiterów zwyczajowo nazywa się księżmi), natomiast biskupstwo określa się jako pełnię sakramentu kapłaństwa. Kandydat do kapłaństwa przyjmuje święcenia diakonatu (w naszej diecezji mają miejsce w Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego). Diakonat upoważnia do udzielania Sakramentu chrztu, błogosławienia małżeństw, prowadzenia pogrzebu, głoszenia kazań i asystowania celebrującemu kapłanowi. Prezbiterom zastrzeżone jest sprawowanie Eucharystii, sakramentu pokuty oraz namaszczenia chorych. Biskupi udzielają bierzmowania (choć prezbiterzy także mogą być jego nadzwyczajnymi szafarzami) oraz sakramentu święceń ( w naszej diecezji świecenia kapłańskie odbywają się w Archikatedrze w Przemyślu w sobotę przed Uroczystością Zesłania Ducha Świętego).
Według nauczania Kościoła katolickiego, stan kapłański jest władzą ustanowioną przez Jezusa, w której działa On sam. Historycznie urząd ten nawiązuje do żydowskiego kapłaństwa świątynnego. Według św. Tomasza z Akwinu (Summa Theologica) „Chrystus jest źródłem całego kapłaństwa: kapłani Starego Zakonu zapowiadali Chrystusa, kapłani Nowego Zakonu działają w osobie Chrystusa”. Sakramentu święceń (każdego stopnia) może udzielić tylko biskup.
Obecnie podkreśla się urzędowy (służebny) charakter kapłaństwa sakramentalnego na tle powszechnego kapłaństwa chrzcielnego wszystkich wiernych. Katolicy uznają ważność święceń kapłańskich Kościołów, które zachowały sukcesję apostolską biskupów: prawosławnych, części starokatolickich oraz chrześcijan wschodnich (przedchalcedońskich). Święcenia anglikańskie uważa się za nieważne, z powodu defektu formuły sakramentalnej.
Kandydat do święceń biskupich musi być bezżenny. W Kościele łacińskim celibat obowiązuje również kandydatów do święceń prezbiteratu, możliwe jest jednak udzielenie tych święceń bezżennemu wdowcowi lub żonatemu na podstawie indultu Stolicy Apostolskiej (np. przy konwersji duchownego z innego Kościoła).
Katechizm Kościoła Katolickiego ściśle określa wynikające z przyjęcia święceń skutki:
KTO ZOSTAŁ WYŚWIĘCONY W SPOSÓB WAŻNY, MOŻE OCZYWIŚCIE ZE SŁUSZNYCH POWODÓW ZOSTAĆ ZWOLNIONY Z OBOWIĄZKÓW I FUNKCJI ZWIĄZANYCH ZE ŚWIĘCENIAMI, NIE MOŻE JEDNAK STAĆ SIĘ CZŁOWIEKIEM ŚWIECKIM W ŚCISŁYM SENSIE, PONIEWAŻ CHARAKTER WYCIŚNIĘTY PRZEZ ŚWIĘCENIA JEST NIEUSUWALNY. POWOŁANIE I POSŁANIE OTRZYMANE W DNIU ŚWIĘCEŃ NAZNACZYŁY GO NA ZAWSZE(POR. KKK 1583).
Kapłan sprowadzony do stanu świeckiego ma prawo, a nawet obowiązek, rozgrzeszenia wiernych będących w niebezpieczeństwie śmierci.